Архив рубрики: Հայոց լեզու
Բան ունեմ ասելու
Ստեղծագործական աշխատանք
Գիտեք, ես միշտ ինչպես նաև ուրիշ երեխաները, ձմեռ պապու մեջ միայն տեսել եմ մի մարդու, ով պետք է մեզ նվերներ տա։ Ես նրա մասին չեմ հիշել այնքան ժամանկ միչ, Նորտարուն չի մնացել տասից-քսան օր։ Երբ արդեն դու ստանում ես քե նվերները դու մոռանում ես նրա մասին։ Այս պատմվածքում աղքատ երեխաների համար ձմեռ պապ են կանչած լինու, ով նրանց նվերներ է տալիս։ Նա երեխաներին հարցնում է ինչ եք ուզում, երեխաները ասում են, մեծ իսկական տուն, հեռախոս, հեծանիվ, և երբ ստանում են այդ փոքրիկ ծրարը սկսում են բողոքել, և չեն մտածում, որ կարող է առանց նրա դրանք էլ չստանալ, կամ էլ թե չե նրանք չեն տեսնում ձպեռ պապուն, որպեզ ձմռան խորհրդանիշ միայն նվեր տվող մարդ։
Կոմիտաս
Հոդված առաջին. դասարանում քննարկելուց առաջ առանձնացնել այն փոքրիկ խրատը, որը ձեզ օգտակար կլինի կյանքում:
«Սիրուն մանկիկ, կայտառ մանկիկ, օր մը դուն ալ պիտի մեծնաս ու մարդ դառնաս: Քեզի մէկ պզտիկ խրատիկ մը տամ:
Միտքդ մարզէ ազնիւ գիտութիւններով եւ մաքուր գեղարուեստով: Իմաստունի ծովածաւալ միտքէն որսա՛ գիտութիւն եւ գեղարուեստագէտի սիրտէն բարի բարի զգացումներ: Գրքերն ու ձայները մեռած հոգիներու մտքի ու հոգու տապաններն են:
Հետեւէ բնութեան դպրոցին. միտքդ բաց ու կարդա՛ անոր ծով միտքը, որու մի կաթիլն է քո մէջ Արարչի շնորհած ձիրքը. սիրտդ բաց եւ թող արձագանգէ հոն նորա խորհրդաւոր ու գաղտնի ձայները, զի քո սիրտն այլ անոր անեզր ձորի մէկ փոքրիկ ձորեկն է, որ շնորհել է քեզ երկինքը` հոն պաշարելու ազնիւ ազնիւ զգացումներ:
Կարդա՛ բնութեան գիրքը, որ կարելի չէ ո՛չ մէկ բանով գրել, ո՛չ մէկ ձայնով արձանագրել, ո՛չ մէկ գոյնով նկարել եւ ո՛չ մէկ գործքով դրոշմել…: Բնութեան երեւոյթներն անհունապէս յեղյեղուկ են. այնտեղ կեանք կայ, որ չէ կարելի անկենդան տառերով ու ձայներով, գրիչներով ու բրիչներով, վրձիններով ու չափերով դրոշմել-պարփակել. նա նման է արշալոյսին, միշտ թարմ, միշտ նոր, միշտ կենդանի, միշտ կենսատու, միշտ մայր ու ծնող մտքի ու սրտի եւ քեզի պէս մանուկներու նման միշտ մանուկ ու պարզուկ:
Միտքդ մարզէ ազնիւ գիտութիւններով եւ մաքուր գեղարուեստով:
Ես մտածում եմ, որ այս խոսքերը շատ ճիշտ են։ ՄԵր ծնողներն էլ են անընդհատ կրկնում այս խոսքերը։ Մենք հիմա ապրում ենք այնպիսի երկրում որտեղ ուղակի չեն ընդունում, ոչ քրթված մարդկանց, և նրանք դառնում են անպիտան երկրի և մարդկանց համար։ Ես մտածում եմ որ միթքը մարզել շատ կարևոր է, առանց դրա դու ոչնչի չես կարա հասնես քո կյանքում։
ջին ֆիլմ. ֆիլմը դիտելուց հետո բլոգներում պատմել, թե ինչ բացահայտումներ արեցիք Կոմիտասից:
Երկրորդ ֆիլմ. ֆիլմը դիտելուց հետո բլոգներում պատմել, թե ինչ բացահայտումներ արեցիք Կոմիտասից:
Այս երկրորդ տեսանյութը կապված էր անունների հետ կապված և տեսանյութի մեջ մի մարդ բացատրում էր տարբեր հետաքրքիր նկարների պատկերների իմաստը։
Վերլուծություն
Հայոց լեզու
Հայոց լեզու տանը
Բանաստեղծությունը փոխադրել արևելահայերեն (շարադրանքը` ազատ)
Մարդկային հոգին շատ նման է ծովին ։ Մարդկային հոգինել ունի չուսումնասիրված և բազմաթիվ մութ անկյուններ մարդնել կարող է ալեկոծվել հոգին ծովի նման խենդանա ,մեծ ուժգնությամբ զարկի ժայռերին և իզարմանս բոլորին մեկ ակնթարթում հանդարտվի և դառնա զուլալ և ոչվոք չի կարող հասկանալ նրա հոգեվիճակը մեկ ալեկոծված մեկ հանդարտ քանի , որ մարդկային հոգին այնքան զգայուն է որ ամենա չնչին մտածմունքից կարող է ալեկոծվի , և ամենափոքր արևի շողից կարղ է հանդարտվի ։
զենքի մասին տեղեկություն :
Սույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում քաղաքացիական, ծառայողական, ինչպես նաև ձեռքի մարտական հրաձգային և մարտական սառը զենքի շրջանառության ժամանակ ծագող հարաբերությունները:
Սույն օրենքի դրույթները տարածվում են նաև զենքի փամփուշտների և ռազմամթերքի շրջանառության վրա:
Քաղաքացիական է համարվում այն զենքը, որը նախատեսված է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների ինքնապաշտպանության, ինչպես նաև որսորդությամբ և սպորտով զբաղվելու համար: Քաղաքացիական զենք համարվող հրազենը պետք է իր կառուցվածքով բացառի կրակահերթով կրակելու հնարավորությունը և չպետք է ունենա տասը փամփուշտից ավելի տարողունակությամբ պահունակ (թմբուկ):
Քաղաքացիական զենքը ստորաբաժանվում է.
1. Ինքնապաշտպանական զենքի`
ա) ողորկ-երկարափող հրազեն` այդ թվում` Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության բնագավառի պետական կառավարման լիազոր մարմնի (առողջապահության բնագավառի լիազոր մարմին) սահմանած վնասվածքային գործողության նորմերին համապատասխանող փամփուշտներով հրազեն.
Լամա Գետրուլ Ռինպոչե
Դժբախտություններն ու առաջացած խնդիրները մենք հակված ենք բացատրելու արտաքին աշխարհով: Եվ ինչքան շատ ենք աշխատում կարգավորել արտաքին հարաբերությունները, այնքան շատ են լինում հիասթափությունները:
Իրականում պատճառը միշտ մեր ներսում է: Մենք սովորաբար մտածում ենք. «Ես այդքան էլ լավը չեմ: Ես արժանի չեմ մյուսներին»: Բայց մենք չենք կարող լիարժեք հարաբերվել մյուսների հետ` վատ մտածելով մեր մասին:
Երբ մենք մեզ լիարժեք չենք զգում, փնտրում ենք մեկին, ով կօգնի մեզ, կդարձնի ավելի լավը: Եվ գտնում ենք մեզ նման թերի մեկին, ով նույն փնտրտուքի մեջ է: Իսկ երբ հանդիպում են երկու թերարժեք հոգիներ, նրանք արագ հոգնեցնում են իրար, և նրանց հարաբերությունները արդեն իսկ դատապարտված են:
Ճշմարիտ ուրախությունն այն է, երբ պարզապես ուրախ ես` առանց որևէ պատճառի: Շատ կարևոր է սովորել այսպիսի ուրախության զգացողություն ունենալ: Այսպիսի զգացողության հասնելու համար ճիգ անել պետք չէ. այն ինքն իրեն է գալիս: Մենք կարող ենք ուրախության զգացում ունենալ լոգանք ընդունելիս կամ ափսեները լվանալիս: Հենց որ մենք ի վիճակի լինենք այդպիսի ուրախություն ապրելու, ուրեմն կզգանք նաև ինքներս մեզ հետ լինելու հաճույքը: Բնությունը մեզ ուրախանալու համար ամեն ինչ տվել է: Մնում է գլախավորը` չվախենալ երջանիկ լինելուց:
Մենք կյանքում շատ բանից ենք զրկվում, երբ կծկվում, կենտրոնանում ենք արտաքին հանգամանքների վրա` դրանց հաջողությամբ դիմակայելու համար: Եթե մենք վստահենք աշխարհին, վստահենք ինքներս մեր կարողություններին, ապա ուրախության զգացումը մեզ չի լքի, ինչպիսի հանգամանքներում էլ որ հայտնվենք:
Նյութական աշխարհի` հողի, ծառի, կենդանիների հետ փոխազդեցության արդյունքում է միայն հնարավոր մեզ հետ, մեր ներաշխարհի հետ կապը չկորցնել: Փորձեք սիրով լցվել ծառի, ջրի նկատմամբ: Ասեք` Ծառ, ես քեզ սիրում եմ:
Դեպի ձեզ տանող մյուս ուղին շնչառական մեդիտացիաներն են: Ուղղակի կենտրոնացեք շնչելու և արտաշնչելու վրա` առանց ամբիցիաների և սպասելիքների, և դուք ուրախության զգացում կունենաք:
Երբ զգում եք այս նախասկիզբ ճշմարիտ ուրախությունը, երբ ձեզ այս աշխարհի մի մասնիկն եք զգում, երբ բարեգթությունից ուղղակի ճաք եք տալիս, միայն այդ դեպքում կարող եք հարաբերվել մարդկանց հետ, այդ դեպքում միայն մարդուն տալու բան կունենաք:
Երբ երկու բաց և երջանիկ մարդիկ հարաբերվում են, իսկույն երկուսի համար էլ բացվում է զարգանալու հնարավորություն: Այդ դեպքում է, որ երկուսն էլ աճում են իրենց հարաբերություններում, երբեք իրարից չեն հոգնում և բախումներ չեն ունենում:
Աճը միշտ չէ հեշտ ու հանգիստ տրվում, և հարաբերությունները առանց բախումների չեն լինում: Բայց եթե երկուսի համար էլ բացվել է զարգանալու տարածություն, բոլոր խնդիրները հնարավոր է լուծել: Եվ հարաբերություններ հնարավոր են այնքան ժամանակ, քանի դեռ այդ տարածությունը կա:
Եթե քեզ շրջապատող աշխարհը սրտով ընկալես, ոչ թե մտքով, խնդիրներ քիչ կունենաս, և նույնիսկ մանրուքները քեզ ուրախություն կպատճառեն:
Հարաբերությունները փակուղի մտցնելու առաջին քայլն այն է, երբ մեկը մյուսին շնչահեղձ է անում իրսիրով, հոգատարությամբ, ուշադրությամբ:
Եթե սկսել եք կասկածել`արդյո՞ք պետք է դա ձեզ, թե չէ, հիմնական կողմնորոշիչ բանը պետք է լինի այն, թե` դա ձեզ ուրախություն պարգևո՞ւմ է, թե՞ ոչ:
Եթե ձեր կողքին մարդ է, ով ոչ թե սրտով է ապրում, այլ ինտելեկտով, հնարավորություն տվեք նրան իր տարածքում զարգանալու, բայց ինքներդ պահպանեք ձեր սեփական տարածությունը:
Եթե իրադրությունն արդեն ձեզ չի բավարարում, եթե ձեզ այլևս թույլ չեն տալիս զարգանալու, դա նշանակում է, որ գուցեև փոփոխություն կատարելու ժամանակն է:
Մեր հարաբերություններում մենք հաճախ կատարում ենք դարձ ի շրջանս յուր և դեմ ենք առնում նույն պատին, որովհետև չենք ուզում դեպի ներս նայել և տեսնել մեր սխալների պատճառը: Իսկ դա անելն անհրաժեշտ է, որքան էլ որ վախենում ենք մեր ունեցած հարաբերությունները կորցնելուց: Մինչև չհասկանանք մեր գժտությունների պատճառը, ուրախություն չի կարող լինել ոչ այդ, ոչ էլ մյուս հարաբերություններում:
Պետք է ընդմիշտ հիշել, որ ոչ մի անձ, ոչ մի հարաբերություն մեզ հավերժ չեն տրվում. դրանք մեզ տրվում են կոնկրետ ժամանակահատվածի համար` երբեմն տարիներ, երբեմն` մի քանի ժամ:
Հասկանալու համար քո՞նն է այդ մարդը, թե՞ ոչ, պետք է մի կողմ դնել ավելորդ հույզերը: Սիրային հարաբերություններում կարևոր է ոչ միայն սիրտը, այլև միտքը. զգացողությունների և մտքի հավասարակշռություն է անհրաժեշտ:
Տղամարդու և կնոջ սիրային հարաբերությունների կարևորությունը շատ է չափազանցված: Ամուր կապի համար ավելի կարևոր է իրար նկատմամբ բարեհոգությունը:
Իրականում պատճառը միշտ մեր ներսում է: Մենք սովորաբար մտածում ենք. «Ես այդքան էլ լավը չեմ: Ես արժանի չեմ մյուսներին»: Բայց մենք չենք կարող լիարժեք հարաբերվել մյուսների հետ` վատ մտածելով մեր մասին:
Վերլուծություն, առանձնացված հատված
Գիտեք ես այս մտքի հետ համաձայն եմ, ես հարգում եմ այս տողերի իմաստը։ Այստեղ ասվում է, որ մարդ միչ իրեն չհարգի մյուսները իրեն չեն հարգի, մինչ նա չասի վոր նա լանա, մյուսները չեն ասի դա։ Ես համաձայն եմ, որ մինչ դու դուր չգաս ինքտ քեզ դու դուր չես գա մյուսներին։ Դու պետք է վստահ լինես քո մեջ, ամեն հարցում, լինի գեղեցկություն, ուսում և այլն։ Կան նաև մերդիկ ովքր չեն սիրում իրանց, և միայն այն ժամանակ են հասկանում այդ, երբ մինչ նրանց չես ասում դու այն ես կամ այն։ Ես այն մարդկանցից եմ, որ համարում եմ ինձ վատը, ամենավերջինը ամեն ինչում, իմ ընկերուհիների մոտ ես արտահայտվում եմ, և ես հիմա վստահ եմ իմ ուժերի մեջ, բայց ես երբեք ինձ թույլ չեմ տա ուրիշի մոտ ինձ քցել կամ որ ես ինձ քցեմ։ Ես ինձ վատ զգամ վիրավորվածծ լինեմ, ընկած լինեմ թե ինչ, ես միևնույնն է թո իմ մտերիմենը ասեն, չեմ լացում, իսկ եթե փորձում եմ փահել, բայց մեկե լաց եմ լինում, ես իմ երեսը փակում եմ , գնում եմ ուրիշ տեղ, բոլորի աջկերից հեռու նոր լաց եմ լինում, կամ արձունքները գալիս են, ես ցավ եմ զգում բայց ծիխծաղում եմ։ Ինչ եմ ուզում ասել, որ եղեք այդպիսին, մի կախվեք ուրիշի կարծիքից։ Վստահ եղեք ինքտ ձեր մեջ։
Էռնեստ Հեմինգուեյ
Բացատրել բառերը. ձեռնունայն, հարպուն, կայմ, աննկուն, մառլին, սարդին, նավացռուկ, սիրազեղ, մամլած, ոսկեթույր, ծանծաղուտ, խեժ, խծուծ, բոկոտն:
Գտիր հատվածներ (արտահայտություններ, նախադասություններ), որոնք կօգնեն քեզ բնութագրել`
1. ծերունուն
Ծերունին նիհար էր ու հյուծված, ծոծրակն ակոսված էր խոր կնճիռներով, իսկ այտերը ծածկված էին մաշկային անվնաս քաղցկեղի թուխ բծերով, որ առաջ են բերում արևադարձային ծովի հարթության մեջ արտացոլված արևի ճառագայթները։ Այդ բծերը այտերի վրայով իջնում֊հասնում էին վզին, ձեռքերի վրա երևում էին խոր սպիներ, որ պարանն էր առաջացրել խոշոր ձուկ հանելու ժամանակ։ Բայց նոր սպիներ չկային, եղածները հին էին՝ վաղուց անջուր անապատի ճաքերի նման։Հին էր նրա ամեն ինչը, բացի աչքերից, իսկ աչքերի գույնը նման էր ծովին, աննկուն մարդու ուրախ աչքեր էին դրանք։
Ինչպես ես հասկանում այս արտահայտությունները.
Բայց գիտեր, որ հեզությունը եկել է և իր հետ ո՛չ ամոթ է բերել, ո՛չ էլ մարդկային արժանապատվության կորուստ։
չեմ հասկանում իմաստը։
Սկզբում պարտք ես խնդրում, հետո էլ ողորմություն ես խնդրում…
Իմ կարծիքով , սա գրված է փոխաբերական իմաստով։ Սա իմ կարծիքով նշանակում է, որ եթե մի բան չես կարող անել ապա դա մի վերձրու քո ձեռքերը, որովհետև դրանից հետո կարող են խնդիրներ առաջանալ։
Գլուխ Բ (մինչև՝- Ժամանակն է,-ասաց նա…)
Բառային բացատրական աշխատանք. ծանծաղուտ, ճողփյուն, կարծր, ախոյան, խայծ, դրասանգ, ընդհուպ, անճարակություն, ճգնել, վետվետում, բաղեղ, խարազան, ներբան, ոստնել, ոստոստել, խոյանալ, պիրկ:
Վերընթերցիր այն հատվածը, որտեղ պատկերված է 1. ծերունու վերաբերմունքը ծովի հանդեպ, 2. մյուս ձկնորսների վերաբերմունքը ծովի հանդեպ: Այդ հատվածի օգնությամբ փորձիր գտնել ծերունի-հասարակություն տարբերությունը (աշխարհայացք. ապրելակերպ):
Մեկնաբանիր այս միտքը՝ համաձայնելով կամ մերժելով այն:
Լավ է իհարկե, երբ մարդու բախտը բանում է։ Բայց ես գերադասում եմ կարգին բռնել իմ գործը։
Գլուխ Բ (մինչև՝վերջ)
Բառային աշխատանք — պրկել, անխոնջություն, զառամած, կռթնել, աչքակապություն, անողորկ, երախ, տնտղել, լերդանալ, կզակ, հանդիպակաց, ընդարմանալ, կարկամել, շեղբ, անհողդողդ, տոկալ:
Ներկայացրու ծերունու վերաբերմունքը ձկան նկատմամբ՝ մեջբերելով դրվագներ կարդացածդ հատվածից:
Համեմատիր այդ վերաբերմունքը Ջեկ Լոնդոնի «Ոսկե կիրճը» պատմվածքի հերոսի՝ ոսկու հանքի հանդեպ վերաբերմունքի հետ: Նշիր նմանություններ:
Բացատրիր՝ ինչ էր ծերունին պահանջում ինքն իրենից, ծերունու՝ իր նկատմամբ խստապահանջ վերաբերմունքի պատճառը ո՞րն էր: Կարո՞ղ ես քո սեփական փորձով համոզել մեզ այդ մեթոդի արդյունավետ լինելը:
Գլուխ Գ (մինչև՝- Ոչ,— ասաց նա,— չի կարող պատահել, որ այսքան խոշոր լինի։)
Բացատրել բառերը. վեհանձնություն, շորթել, երաշխիք, անվրեպ, նիրհել, կիրճ, կարկամել, կզակ, պատվար, շառաչ, անողոքաբար, տնտղել,
Քննարկենք (գրավոր կարծիքները նախօրոք պատրաստել).
Ինչքա՜ն լավ է, որ մենք ստիպված չենք սպանել աստղերին։ … Բայց ինչքան լավ է, որ ստիպված չենք սպանել արևին, լուսնին ու աստղերին։ Բավական է, որ ուտելիք ենք շորթում ծովից ու սպանում ենք մեր եղբայրներին։ — Օվկիանոսից շորթում ենք ուտելիք, իսկ լուսատուներից ի՞նչ կշորթենք: Ի՞նչ կլինի եթե ստիպված լինենք սպանել աստղերին:
Աշխարհում ոչ ոք արժանի չէ նրանով սնվելու, հապա մի նայեցե՛ք՝ ինչպես է իրեն պահում և ինչպիսի վեհանձնությամբ։ — Բացատրիր վեհանձն բառի իմաստը. ինչու՞ չի կարելի նսեմացնել այն:
Գլուխ Գ (մինչև վերջ)
Բացատրել բառերը. կռնակ, գալարվել, մթագնել, հորձանք, թափոր, դավ, ստեպ-ստեպ, անդադրում, զսպան, ածելի, ավար, համակվել, կափկափել, մոլեգին, ընկղմվել, շեշտակիություն, ջլատվել, խորհրդածել, խելահեղ, սեպ, մխրճվել, ընկրկել, հրացոլք, հոգնաբեկ:
Վերլուծական աշխատանք.
«Դու գլուխս կուտես, ա՛յ ձուկ,— մտածեց ծերունին։— Դա, իհարկե, քո իրավունքն է։ Կյանքումս երբեք չեմ տեսել քեզնից ավելի հսկայական, գեղեցիկ, հանդարտ ու վեհանձն արարած։ Ի՜նչ արած, սպանի՛ր ինձ։ Ինձ համար արդեն մեկ է, թե ով ում կսպանի»։
Եվ ի՜նչ թեթևություն ես զգում, երբ պարտված ես,— մտածեց նա։— Չէի էլ իմանում, որ այսպես հեշտ է դա։
ով է ուսուցիչը իմ համար
ՈՒսուցիչը իմ ընկերն է ուսուցիչը ինձ ճիշտ ուղու վրա է դնում կյանքի ընթացքում չշփոթվելու համար : Եթե մարդ իր ուսուցիչին չի ընդունում որպես իր ընկեր նա կյանքի ընթացքում կշփոթվի և չի դառնա լավ մարդ :